CÁC VI SINH VẬT GÂY HẠI

1.Samonella

a, Đặc điểm của vi khuẩn Salmonella

Vi khuẩn Salmonella là trực khuẩn, hình que, Gram (-), không tạo bào tử. Là vi sinh vật yếm khí không bắt buộc hiện diện trong đường ruột, lông của người và động vật. Chúng phát triển tốt ở nhiệt độ 6 0C – 420C, và thích hợp nhất ở 35 – 370C, ở 18 – 400 C vi khuẩn có thể sống đến 15 ngày. Salmonella có khả năng tạo nội độc tố Endotoxin và tạo độc tố đường ruột enterotoxin max ở pha cân bằng. Ở 370C, pH 7 tạo độc tố cytotoxin phá vỡ tế bào giúp vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể nhanh chóng. Hiện nay đã tìm thấy hơn 2000 chủng Salmonella: có nhóm gây bệnh cho người (S. typhi, S. paratyphi, S.paratyphic), nhóm gây bệnh cho động vật (S.gallinarum thường có ở gà, S.dublin có ở mèo, S. abortus có ở ngựa, S. choleraesuis có ở lợn) và nhóm gây bênh cho cả người và động vật.

b, Đặc điểm gây bệnh của Salmonella trên lợn

Salmonella thường gây ra các bệnh như: thương hàn, phó thương hàn và bệnh bạch lỵ trên gia súc và gia cầm. Hai chủng điển hình gây bệnh cho lợn là S. cholerasuis và S. Typhimurium, bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi của vật nuôi nhưng phổ biến nhất là ở lợn con theo mẹ, lợn con sau cai sữa và lợn đang phát triển từ 12 – 14 tuần tuổi. Bệnh xảy ra ở lợn dưới hai dạng cấp tính và mãn tính: Cấp tính: xảy ra trên lợn con theo mẹ với các triệu chứng như: tiêu chảy phân vàng, nhiều nước, sốt (400C – 410C). Sau vài ngày vi khuẩn thâm nhập vào phổi gây viêm phổi, có thể xuất huyết ở vùng da mỏng, sau 5 -6 ngày mắc bệnh. Lợn con suy nhược nặng, nằm liệt và có thể bị co giật nhẹ rồi chết, tỷ lệ chết có thể lên đến 100%. Mãn tính: thường xảy ra ở lợn lớn, bệnh tích trên lợn con: thành ruột dày, chứa nhiều chất nhày, niêm mạc ruột bong róc, xuyết huyết nhiều nơi, màng treo ruột sưng và xuất huyết, phổi có khi viêm và xuất huyết.

2.Staphylococcus aureus

a, Đặc điểm vi khuẩn Staphylococcus aureus

S.aureus là vi khuẩn Gram (+), các tế bào thường liên kết với nhau thành hình chum nho. Là vi sinh vật yếm khí tùy tiện, ít hoặc không cạnh tranh với các vi khuẩn khác như vi khuẩn lactic. Không di động và không tạo bào tử, có pH khá rộng trong khoảng 4 – 9,8; khoảng pH tối ưu là 6 – 7, bị kìm hãm ở pH < 4,8 và có khả năng sống ở nồng độ muối cao khoảng 9 -10%. Nhiệt độ thích hợp nhất cho sự phát triển là 370C và có thể tồn tại 16 giờ ở 600C, pH 7,3.

Tạo enterotoxin chịu nhiệt tốt (600C trong 26 giờ): Tổng hợp bên trong tế bào khi vi khuẩn còn sống, chỉ tiết ra ngoài và gây độc khi tế bào đã chết, thường bền nhiệt, độc tính yếu và tạo ngoại độc tố tổng hợp bên trong tế bào và thải ra ngoài môi trường. Có bản chất protein, dễ bị mất họat tính do nhiệt, axit, có độc tính mạnh và ngoại độc tố loại α phân giải hồng cầu, β thoái hóa và tiêu diệt tế bào.

 b, Đặc điểm gây bệnh của Staphylococcus aureus trên lợn

S.aureus thường gây ra các bệnh viêm da ở lợn và chủ yếu là ở lợn dưới 8 tuần tuổi, vi khuẩn này sau khi xâm nhập vào cơ thể lợn thường làm tổn thương da và gây: viêm da, nhiễm trùng và nặng có thể dẫn đến các biến chứng khác hoặc giết chết lợn. Bệnh viêm da thườnng xảy ra khi có điều kiện thuận lợi vi khuẩn sẽ nhân lên và tấn công lợn. Đầu tiên, nó gây sưng, viêm, loét lớp biểu bì của da sau đó lan xuống lớp thượng bì và làm viêm loét nang lông làm cho tuyến bã nhờn của nang lông tiết ra nhiều quá mức và kết hợp với dịch nhờn tiết ra từ những vết loét sẽ làm cho tổn thương lây lan càng nhanh và loét càng nặng. Khi dịch tiết trên bề mặt da khô lại, làm cho da bị co rút và hình thành nên các vết nứt sâu và ngày các lan rộng và tại các vết loét dịch rỉ viêm tiết ra càng nhiều thì tình trạng mất nước, mất điện giải và mất protein huyết thanh càng nặng. Ngoài ra, khi vi khuẩn này tấn công vào lợn thì nó sẽ tiết ra độc tố tấn công vào gan và thận gây ra những tổn thương cho cơ quan này.

3. Escherichia coli

a, Đặc điểm của vi khuẩn Escherichia coli

E.coli là trực khuẩn, Gram (-), kích thước trung bình 2 – 3µm. Trong điều kiện không thích hợp vi khuẩn có thể rất dài như sợi chỉ và rất ít chủng E. coli có vỏ nhưng hầu hết có lông và có khả năng di động. Ngoài ra, một số chủng E. coli còn tạo ra các enterotoxin mạnh: nội độc tố - tổng hợp bên trong tế bào và chỉ tiết ra ngoài và gây ngộ độc khi tế bào đã chết.

b, Đặc điểm gây bệnh của Escherichia coli trên lợn

E.coli được xem là vi sinh vật hiện diện trong ruột động vật, được thải ra ngoài theo đường phân nên rất dễ gặp trong đất và nước. Khả năng gây bệnh của E.coli rất đa dạng và phong phú, vi khuẩn này thường gây ra các bệnh tiêu chảy cho động vật với các triệu chứng khác nhau, điển hình là lợn nguyên nhân do E. coli là vi khuẩn sống thường trực trong đường ruột của lợn và trong nguồn nước bị nhiễm E. coli. Vi khuẩn này có khả năng gây bệnh khi sức đề kháng của con vật giảm sút, thường gây bệnh trên lợn mới sinh, lợn sau cai sữa. Trên lợn thịt thường nhiễm bệnh khi thay đổi nguồn thức ăn hoặc do nước uống bẩn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các trường hợp tiêu chảy ở lợn con là do E. coli gây ra. Do tính chất đề kháng cao với nhiều loại kháng sinh nên việc sử dụng kháng sinh để kiểm soát E. coli trở nên kém hiệu quả. Ở lợn mới sinh, bệnh có thể xuất hiện phổ biến ở lợn từ 1 – 10 ngày tuổi làm lợn lười bú, tiêu chảy phân lỏng, phân từ màu vàng chuyển sang màu nâu, cơ thể bị mất nước, ủ rũ, lông xù, đi xiêu vẹo, niêm mạc mắt nhợt nhạt, mắt có gỉ và đôi khi bị sưng, suy yếu và chết trong vòng vài ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng tiêu chảy. Ở lợn cai sữa, bệnh có thể xuất hiện sau 5 – 10 ngày do thay đổi khẩu phần ăn, vi khuẩn E. coli bám vào thành ruột tích tụ và phát triển nhanh chóng gây cản trở sự hấp thu dinh dưỡng, đồng thời tiết ra độc tố về đường ruột gây ra tiêu chảy. Lợn biếng ăn, suy yếu, còi cọc, đi phân lỏng và chết do mất nước (tỷ lệ tử vong có thể lên đến 50%).